این انتخابات در حالی برگزار خواهد شد که حضور و اثرگذاری پیدا و پنهان این کشور در عرصه‌های مختلفی همچون جنگ اوکراین یا تحولات غزه موجب شده کشورها از هم‌اکنون به پیش‌بینی شرایط و تهدیدات آتی بپردازند و خود را برای بازگشت احتمالی ترامپ آماده کنند. ایران و مهم‌ترین پرونده‌های مرتبط با آن همچون برنامه هسته‌ای، قدرت موشکی، فعالیت‌های منطقه‌ای و... از مهم‌ترین چالش‌های دولت آمریکا خواهد بود که هنوز نتیجه مطلوب را درباره آن کسب نکرده‌اند. در این میان عملکرد پیشین و رویکرد ترامپ نشان می‌دهد با روی کار آمدن وی، نه تنها ایران بلکه عرصه بین‌المللی نیز شاهد یکجانبه‌گرایی تهاجمی دولت آمریکا خواهند بود. چنانکه فارن افرز در گزارشی در این باره نوشت: «بازگشت ترامپ به قدرت موجب خواهد شد جهان چهره‌ای یکجانبه‌گراتر، گوشه گیرتر و گاهی تهاجمی‌تر از ایالات متحده ببیند که تمایل چندانی به تقویت ساختارهای ژئوپلتیک و ارزش‌های لیبرالی که هم‌اکنون نیز تحت فشار قرار دارند، نخواهد داشت».
در همین راستا، امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر مسائل آمریکا در گفت‌وگو با قدس درباره وضعیت مسائل و مهم‌ترین پرونده‌های مرتبط با ایران در صورت روی کار آمدن احتمالی ترامپ، تصریح کرد: وقتی انتخابات مقدماتی اتمام یابد و نامزدها وارد دوره نهایی رقابت‌ها شوند و همچنین با ارائه بیانیه توسط حزب جمهوری‌خواه درباره کلیات سیاست خارجی ریاست جمهوری برای نامزد مدنظر، بهتر می‌توان درباره رویکرد دولت بعدی آمریکا نظر داد. اما بدون شک اگر ترامپ در انتخابات پیروز شود، در آن‌صورت رویکرد دولت وی در قبال جمهوری اسلامی ایران نسبت به دولت قبلی متفاوت خواهد بود. ترامپ یک دوره رئیس‌جمهور آمریکا بوده و اگر بخواهیم سرنوشت موضوعات مرتبط با ایران را باتوجه به عملکرد گذشته وی تحلیل و قضاوت کنیم، در چنین شرایطی باید گفت قطعاً در عرصه اقتصادی تلاش خواهد کرد سختگیری‌ها و تحریم‌ها را افزایش دهد.

بازگشت به برجام محتمل نیست
ابوالفتح افزود: ترامپ برجام را به عنوان یک توافق بد می‌داند، بنابراین روی کار آمدن او به نوعی بازگشت به برجام را بسیار غیرمحتمل می‌کند. علاوه بر این، ترامپ می‌کوشد روابط میان رژیم اسرائیل و کشورهای عربی را تقویت کند و همچنین پروژه‌ای که با عنوان پیمان ابراهیم میان بحرین و امارات مطرح شده را به عربستان تسری دهد. بنابراین همین موضوع شرایط منطقه‌ای را برای ایران دشوار خواهد کرد. باید درنظر گرفت به هر حال دولت دوم ترامپ تفاوت‌هایی با دولت اول خواهد داشت، از طرفی هم ایران و آمریکا در شرایط سال ۲۰۱۸ نیستند و حتی عرصه جهانی هم شرایط پیشین را ندارد. درواقع، هر سه بازیگر یعنی ایران، آمریکا و بازیگر جهانی همگی تغییر کرده‌اند و برآوردها بیانگر قدرت رو به افزایش ایران است. البته کشورمان در برخی حوزه‌ها دچار نقص و ضعف‌هایی بوده، اما قدرت ملی در عرصه‌های بسیاری گسترش یافته است. 

ظرفیت‌های تشدید تنش واشنگتن و روسیه
این کارشناس بین‌الملل گفت: از سوی دیگر، چالش‌ها و مشکلات آمریکا در منطقه غرب آسیا افزایش یافته و حمایت‌های آمریکا از رژیم صهیونیستی نیز بر شدت مشکلات آنان افزوده است. احتمالاً دولت ترامپ بیش از دولت بایدن از اسرائیل حمایت کند و همین مشکلات آمریکا را در منطقه افزایش می‌دهد. در سطح جهانی نیز به‌نظر می‌رسد برخی بازیگران بزرگ جهانی همانند روسیه و چین همانند گذشته روابط نزدیک و صمیمانه با آمریکا نداشته باشند، چنان‌که آمریکا و روسیه در جنگ نیابتی اوکراین درگیر هستند. البته جمهوری‌خواهان و شخص دونالد ترامپ نسبت به دموکرات‌ها عمدتاً رویکرد چین‌هراسی را دنبال می‌کنند و اولویت و تمرکز آنان بر تقابل با چین است تا برخورد با روسیه. بنابراین از این جهت می‌توان پیش‌بینی کرد اگر ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری برنده شود و به کاخ سفید بازگردد، تنش‌ها در روابط میان واشنگتن و پکن شدت می‌یابد. در چنین شرایطی، قدرت مانور ایران افزایش یافته و قدرت مانور آمریکا برای تشدید فشارها علیه ایران تاحدودی کاسته می‌شود.
وی معتقد است: اما درباره اثربخشی اقدامات تحریمی علیه ایران می‌توان گفت دولت ترامپ تلاش خواهد کرد گستره و شدت سختگیری‌ها را افزایش دهد. در حال حاضر مخالفان دولت بایدن معتقدند او در حال مدارا و مماشات با کشورمان است و برای مثال نفت ایران را مصادره یا کشتی‌های آن را توقیف نمی‌کند. مخالفان بایدن با طرح چنین موضوعاتی مدعی‌اند دولت او در اقدام علیه ایران کوتاهی می‌کند. بنابراین در چنین شرایطی وقتی ترامپ روی کار بیاید، در تمامی عرصه‌ها تلاش می‌کند بیشترین محدودیت‌ها و فشارها علیه ایران اعمال شود. برای مثال می‌کوشد تحریم‌های بیشتری علیه چین در صورت خرید نفت ایران اعمال کند یا به مصادره محموله‌های نفتی کشورمان بپردازد. حتی ممکن است با نمایش قدرت در منطقه تهدیداتی را متوجه ایران کند.
ابوالفتح تصریح کرد: به هر حال برای کاهش آسیب‌پذیری کشور نسبت به تشدید فشارهای دولت بعدی آمریکا باید مجموعه تصمیمات مؤثری در حوزه اقتصادی، تجاری، اجماع‌سازی افکار عمومی، انسجام داخلی، تقویت روابط همسایگی، گسترش مناسبات با چین و روسیه درنظر گرفته شود. اگر مدیریت کلان کشور در این حوزه موفق عمل کند، تلاش‌های دولت آمریکا چندان مؤثر نخواهد بود و می‌توان فشارها و اقدامات تحریمی را مدیریت کرده و تبعات آن را به حداقل رساند.

انتهای پیام/